رئیس‌جمهور غنی: مذاکرات صلح تنها زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که حکومت افغانستان نه‌تنها در آن شامل باشد، بلکه رهبری آن را نیز به عهده داشته باشد
بخشی از مصاحبه رئیس‌جمهور غنی با [هفته‌نامه] اشپیگل در پیوند با پروسه صلح - ۱۵ میزان ۱۳۹۸
اشپیگل: تنها چند روز قبل از انتخابات، دونالد ترامپ از توییتر برای اعلام ختم ناگهانی مذاکرات صلح با طالبان استفاده کرد. شما ناراحت شدید یا خوشحال؟
رئیس‌جمهور غنی: هیچ کدام؛ من به طور مکرر به ایالات متحده هشدار داده بودم که راهکار واشنگتن برای مذاکره با طالبان به‌تنهایی نتیجه‌ای را در پی نخواهد داشت و آخرین بار تنها چهار روز قبل از توقف مذاکرات صلح یادآور شدم. مذاکرات صلح تنها زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که حکومت افغانستان نه‌تنها در آن حضور داشته باشد، بلکه رهبری آن را نیز به عهده داشته باشد. البته به حمایت جامعه جهانی نیاز داریم، اما لازم است مدیریت امور را در دست گیریم. نباید هرگز از یاد ببریم که اولین بار حکومت افغانستان، بدون همکاری جامعه جهانی با طالبان اعلام آتش‌بس کرد. لازم است دوباره به مسیری بازگردیم که خود آن را انتخاب کرده‌ایم، نه دیگران.
اشپیگل: آیا رئیس‌جمهور ترامپ قبل از اعلام تصمیمش برای جهانیان در توییتر، با شما تماس گرفته بود؟
رئیس‌جمهور غنی: نه‌خیر، معمولاً وزیر امور خارجه، مایک پمپیو با من صحبت می‌کند ـ پروتوکول فعلی این گونه است. اما ما قبل از نشر پیام توییتری، در جریان بودیم.
اشپیگل: شکل‌گیری دیدار میان حکومت افغانستان و طالبان در کمپ دیوید تا چه اندازه نزدیک بود؟ و شما از این دیدار چه انتظاراتی داشتید؟
رئیس‌جمهور غنی: چیزی بیش از یک ملاقات سمبولیک را انتظار نداشتیم که در آن هر دو طرف به راه حل سیاسی و ختم خشونت برای پیشبرد این هدف، تعهد خواهند سپرد؛ اما بیشتر از این بحث در مورد آن بی‌معنی است. ما در انتظار توافق تاریخی نبودیم. آتش‌بسی که رئیس‌جمهور ترامپ آن را به عنوان نقطه آغاز مذاکرات بیشتر پذیرفته بود، از جانب طالبان پذیرفته نشد؛ زیرا یا قدرت این کار را نداشتند و یا هم خواستار ارائه آن نبودند.
اشپیگل: آیا علت را می‌دانید؟
رئیس‌جمهور غنی: طالبان در تمام جبهه‌ها دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند. اول مقاومت مردم افغانستان را دست کم گرفتند و می‌خواستند با استفاده از حملات پی‌درپی موقف‌شان را در مذاکرات تقویت نمایند. طالبان در باره رئیس‌جمهور ترامپ نیز به شدت دچار سوءبرداشت شده‌اند. طالبان می‌خواستند مذاکرات را به عنوان موفقیت خود جلوه دهند و حتی قبل از دستیابی به توافق صلح، حملات را برای دستیابی به اهداف‌شان در جریان مذاکرات صلح سرعت بخشیدند. تصویری را ترسیم نمودند که در آن حکومت افغانستان و نیروهای امنیتی شکست خورده بودند؛ اما افغانستان ویتنام نیست... و کسی هم برای فرار از کشور به هلیکوپترها آویزان نخواهد شد.
اشپیگل: اکنون [مسایل مربوط] به مذاکره باید چطور به پیش برده شود؟
رئیس‌جمهور غنی: در ابتدا، ما به یک راهکار مشترک ضرورت داریم. منظور از «ما» حکومت افغانستان و ایالات متحده و سایر اعضای جامعه جهانی است. در ماه‌های اخیر در انتظارات از طالبان افراط شد تا آنجا که همه برای مذاکرات صلح و دستیابی به نتایج سریع‌تر، به سمت طالبان یورش آوردند. اکنون یک بار دیگر به یک استراتیژی مشترک نیاز داریم که دستیابی به آن، به چند ماه هم نیاز ندارد و می‌توان طی چند هفته به آن دست یافت.
اشپیگل: اگر شما بخشی از مذاکرات صلح می‌بودید، چه چیزهایی را به صورت متفاوت انجام می‌دادید؟
رئیس‌جمهور غنی: همه می‌دانند که من به آسانی قناعت نخواهم کرد و کاملاً خواستار منافع‌مان هستم. در صورتی که توافقنامه صلح مسایل اساسی را حلّ و فصل نکند، حتی در صورت پایدار بودن آن، توافقنامه صلح را نخواهم پذیرفت. این مسایل بعدها دوباره سر بلند می‌کند و شما را نیش خواهند زد؛ تمام مردم افغانستان این مسأله را از تاریخ آموخته‌اند.
اشپیگل: از نظر شما دستورالعمل یا حتی خطوط سرخ حکومت افغانستان چیست؟
رئیس‌جمهور غنی: هر گونه سازگاری با طالبان باید شامل تضمین ارزش‌های قانون اساسی، حقوق بشر، دموکراسی و حقوق زنان باشد. بدون این ارزش‌ها، مذاکرات بی‌معنی است. ما هیچ‌گونه شمولیت طالبان را در حکومت یا حتی در جامعه افغانستان بدون ضمانت مستحکم نخواهیم پذیرفت.
اشپیگل: نمایندگان طالبان همگی از فرماندهان شناخته‌شده جنگی هستند که جنگ خونینی را بر ضد نیروهای غربی رهبری می‌کردند. برای بیوه‌های سربازان امریکایی و آلمانی چطور توضیح خواهید داد که اکنون این اشخاص پست‌های بلندی را در حکومت به دست خواهند آورد؟
رئیس‌جمهور غنی: از صمیم قلب با تمام قربانیان این جنگ که بیشترین قیمت را پرداختند، همدردی می‌کنم. من و کشورم تا ابد قدردان این قربانی‌ها خواهیم بود. سخنی برای التیام‌بخشیدن به رنج بیوه‌زنان موجود نیست، اما پیام من به آنها این است که عملیات بین‌المللی در افغانستان تغییرات قابل ملاحظه‌ای را در این کشور به میان آورده است. افغانستان هرگز دوباره به کشوری تبدیل نخواهد شد که زنان آن مجبور باشند در خانه به مانند قفس حبس شوند. علاوه بر این، باید عرض کنم که هدف اصلی هرگونه توافق صلح، ختم جنگ و ختم خون‌ریزی علیه نیروهای بین‌المللی و ملی است. به خوبی درک می‌کنم که قیمت چنین توافقی به ویژه برای کسانی که عزیزی را از دست داده‌اند، بسیار بالا است.
اشپیگل: در جریان مذاکرات دیدیم که طالبان یا توانایی عملی‌ساختن تعهدات‌شان ـ کاهش خشونت‌ها ـ را ندارند و یا هم نمی‌خواهند به تعهدات‌شان عمل کنند. [با این حال] آیا می‌توان به این گروه اعتماد کرد؟
رئیس‌جمهور غنی: من در طول عمرم، هرگز بدون ثبوت به کسی اعتماد نکرده‌ام. اعتمادسازی از طریق عملی شدن وعده‌ها به میان می‌آید. افغانستان و جامعه بین‌المللی اکنون باید خواسته‌های‌شان را تنظیم نموده و میزان انتظارات‌شان را از طالبان کاهش دهند. اگر طالبان به این فکرند که وارد کابل خواهند شد و تمام پیشرفت‌های به‌میان‌آمده را به عقب باز خواهند گرداند، کاملاً اشتباه کرده‌اند. طالبان می‌توانند دوباره نقش ایفا نمایند اما باید در انتخابات اشتراک نموده و برای دستیابی به موقف حکومتی، حمایت مردم را به دست آورند.
اشپیگل: به نظر شما آیا طالبان انتخابات را می‌پذیرند؟
رئیس‌جمهور غنی: راهی به جز پذیرش انتخابات ندارند. به عنوان مثال گلبدین حکمتیار رهبر یکی از گروه‌های چریکی قدرتمند و بی‌باک اسلام‌گرا را مد نظر داشته باشید که طی سال‌های متمادی با ما و نیروهای بین‌المللی در جنگ بود. پس از مذاکرات طولانی، ایشان را راضی ساختیم تا به کابل آمده و در آن آزادانه زندگی نماید. حکومت افغانستان به تعهدات خود عمل کرد و او در انتخابات فعلی نامزد بود. از طریق انتخابات، میزان حمایت مردم از طالبان روشن خواهد شد و معلوم خواهد شد که آیا این گروه از حمایت قاطع مردم افغانستان برخوردار هستند یا خیر.
اشپیگل: فراتر از تمام آشفتگی‌های موجود در کاخ سفید، به صورت واضح به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور ترامپ تنها کسی نیست که از ماموریت امریکا در افغانستان خسته است. آیا می‌توانید ناامیدی آقای ترامپ و مردم امریکا را درک کنید؟
رئیس‌جمهور غنی: کاملاً درک می‌کنم. نیروهای بین‌المللی تقریباً 18 سال در افغانستان حضور داشتند؛ مدت زمان بسیار طولانی و رنج‌آور. می‌دانم که افغانستان نمی‌تواند تا ابد بار دوش جامعه جهانی باشد. همچنان باید به یاد داشت که عملیات ایالات متحده در آغاز با عملیات فعلی متفاوت بود. امریکا می‌خواست پس از حملات وحشتناک یازدهم سپتمبر، گروه القاعده را ریشه‌کن سازد. از میل به خروج نیروهای نظامی بعد از دستیابی به این هدف در واشنگتن و نقاط دیگر به خوبی آگاه هستم. به این دلیل افغانستان به شدت کار می‌نماید تا به زودی تمام مسایل امنیتی را خود در کنترول گیرد.
اشپیگل: حتی در صورت دستیابیِ توافق با طالبان، این سوال همچنان پا برجاست که مذاکره‌کنندگان واقعاً تا چه اندازه بر تحرکات گروه‌های تروریستی از قبیل شبکه حقانی و سایر گروه‌ها کنترول دارند؟
رئیس‌جمهور غنی: واضح است که این سؤال یک میلیارد دالر ارزش دارد. تا کنون جواب روشن و یا استراتیژی واضحی در قبال آن ندارم. اما حداقل اگر بتوانیم طالبان را از سایر گروه‌های شبه‌نظامی مانند دولت اسلامی [داعش] جدا سازیم، این گروه‌ها را در حد قابل ملاحظه‌ای تضعیف کرده‌ایم. جداساختن طالبان از این گروه، هدف مشترک افغانستان و جامعه جهانی می‌باشد.